Een boeiend nieuw domein binnen juridische informatica is Legal Design. De achterliggende gedachte is eenvoudig: hoe kunnen we principes van design (in de brede zin van het woord, i.e. met inbegrip van software design, grafisch ontwerp, functioneel ontwerp, enz.) toepassen op het recht ten einde de gebruikerservaring van alle belanghebbenden te verbeteren? Het is een uitgebreide materie, waar boeken en cursussen aan gewijd zijn. In dit artikel kunnen we daarom enkel de tip van de sluier lichten. Als u geïnteresseerd bent in Legal Design en meer wilt te weten komen, kunt u de (Engelstalige) websites raadplegen van Margaret Hagan, www.lawbydesign.co, en van het Legal Design Lab van Stanford Law School en d. School, www.legaltechdesign.com.

Hoe kan Legal Design worden gedefinieerd? Het is de toepassing van de ontwerpprincipes waarin de gebruiker centraal staat op de praktijk van de wet, met de bedoeling rechtssystemen, producten, diensten en processen nuttiger, bruikbaarder, begrijpelijker en aantrekkelijker te maken voor iedereen. “Legal Design is een manier om juridische diensten te beoordelen en te creëren, met een focus op hoe bruikbaar, nuttig en engagerend deze diensten zijn. Het is een aanpak met drie belangrijke bronnen – processen, mind-sets en mechanica – die juridische professionals kunnen gebruiken. Deze drie bronnen kunnen ons helpen bij het bedenken, bouwen en testen van betere manieren om dingen in het recht te doen, die zowel leken als juridische professionals zullen stimuleren en helpen. “(Margaret Hagan)

Legal Design kan zeer nuttig zijn. Vrijwel elk aspect van ons leven is op de een of andere manier gereguleerd. Helaas is er een brede kloof tussen het recht en de juridische consument: contracten worden gemaakt door advocaten en soms alleen door advocaten begrepen. Het rechtssysteem is dikwijls een onbegrijpelijke doolhof en vaak lijkt het erop dat het de zaken meer compliceert i.p.v. een oplossing te bieden. Elk product dat u koopt of elke dienst die u gebruikt heeft algemene voorwaarden die in detail moeten worden bestudeerd vooraleer u ze kunt begrijpen, enz.

Met Legal Design kunnen we bovenvermelde kloof overbruggen door ons te richten op een “mensgerichte aanpak waarbij eerst de behoeften, wensen en verlangens van de gebruikers in kaart worden gebracht en vervolgens worden gebruikt als basis voor het ontwerpen en ontwikkelen van oplossingen. Het resultaat is juridische informatie en diensten die transparant, toegankelijk, visueel duidelijker en, zoals hierboven vermeld, bruikbaar, begrijpelijk, nuttig en boeiend zijn. Wanneer het op een strategische manier wordt toegepast, kan Legal Design de prestaties, innovatie, merkperceptie, publieksbetrokkenheid, conversieratio’s en vele andere maatstaven verbeteren” (Meera Sivanathan).

Legal Design streeft er m.a.w. naar juridische diensten en producten te leveren die (1) bruikbaar, (2) nuttig en (3) boeiend zijn. Legal Design heeft daarom doelstellingen die in drie categorieën vallen:

1. Het helpen van de leek en de juridische professional;
2. Het creëren van een beter front-end en een beter back-end van het rechtssysteem;
3. Werken aan incrementele verbeteringen op korte termijn, en baanbrekende veranderingen op lange termijn.

Enkele voorbeelden: testamenten, contracten of wetteksten kunnen begrijpelijker worden gemaakt als ze in infografieken worden weergegeven. Juridische chatbots en robots zoals DoNotPay maken het ondernemen van juridische stappen zo eenvoudig als het invullen van online formulieren. Juridische opleiding en training zijn gebaat bij verbeterde (meestal visuele) communicatiemiddelen, etc.

Legal Design wordt al toegepast op de volgende gebieden:

• “Legal Design Process” (dat zich bezighoudt met het analyseren van processen en systemen om deze te stroomlijnen en een betere gebruikerservaring te creëren),
• Visueel recht en een visuele rechtsbibliotheek,
• Toegang tot het rechtsapparaat,
• Juridische opleiding & praktijk,
• Gerechtelijke innovatie,
• Een beter juridisch internet,
• Nieuwe modellen van juridische organisaties
• “Legal Communication Design,” waar intelligente communicatietools worden ontwikkeld. Kijk bijvoorbeeld eens naar de Legal Design Toolbox (in het Engels): legaltechdesign.com/LegalDesignToolbox

In haar online boek Law by Design legt Margaret Hagan uit dat Legal Design de volgende voordelen biedt:

1. Verbeterde probleemoplossing: meer vooruitstrevend en creatief zijn in het genereren van oplossingen voor problemen.
2. Klantgerichte diensten: om de cliënten centraal te stellen en hen betere diensten te leveren op maat van hun expliciete (en soms verborgen) behoeften – en hen op een duidelijkere, meer uitnodigende en bruikbare manier informatie aan te leveren.
3. Betere communicatie: informatie – en met name complexe juridische informatie – op een duidelijkere, meer uitnodigende en bruikbaardere manier communiceren.
4. Rijkere juridische beroepen: om een nieuwe set van professionele carrières en opportuniteiten voor juristen op te bouwen, met nieuwe soorten banen en competenties.
5. Betere Juridische Organisaties & Werkleven: het ontwikkelen van nieuwe manieren van samenwerken, het verbeteren van processen en besluitvorming, en het opbouwen van sterkere gemeenschappen binnen juridische werkplekken.
6. Nieuwe producten en diensten: om ideeën te genereren over hoe cliënten, juristen en het grote publiek op nieuwe manieren te bedienen – al dan niet met behulp van technologie, en om ideeën te verwerken in levensvatbare producten en bedrijven.

Bronnen:

• lawbydesign.co and www.lawbydesign.co/en/legal-design/
• legaltechdesign.com
• com/what-is-legal-design-qa-with-meera-sivanathan-legal-designer/
• openlawlab.com/2018/08/07/a-theory-of-change-for-legal-design-work/
• jdsupra.com/legalnews/for-law-firms-design-thinking-offers-a-93716/
• com/@jeff_ward/legal-solution-by-design-a-brief-assessment-of-the-role-of-design-thinking-in-law-schools-779dcf238049